Diş dolgusu sadece çürük dişlerin oyulup doldurulmasından ibaret değildir. Estetik diş hekimliğinde kullanılan kompozit bonding dolgular sayesinde dişlerin rengi, şekli düzeltilebilir ve kırık, çatlak gibi diş travmaları onarılabilir. Küçük çürükler henüz leke, renk değişimi aşamasındayken invaziv diş hekimliği yaklaşımıyla törpülenip dolgu ile koruma altına alınır ki, bu tip dolgular koruyucu diş hekimliğinin alanına girer.
Diş dolgusu sayesinde çürüklerden kurtulmak ve diş kayıplarının önüne geçmek mümkündür. Diş hekimliğinde kullanılan malzeme çeşitlendikçe ve teknik ilerledikçe diş dolgusu da gelişmiştir. Estetik açıdan doğal diş gibi görünen, son derece sağlam dolgu malzemeleri sayesinde günümüzde diş dolgularının uygulama alanı giderek genişlemiş durumdadır.
Diş dolguları en çok çürük tedavisinde kullanılır. Çürük, diş dokusundan kaldırıldıktan sonra açılan çukur, dolgu malzemesi ile doldurulur. Çürüğün derinliğine, hangi diş üzerinde ve dişin neresinde olduğuna göre dolgu işlemi hafif ya da daha ağır geçebilir.
Çürük, diş dentinini geçmiş ve pulpaya ulaşmışsa dolgu işleminden önce kanal tedavisi yapmak gerekecektir. Kanal tedavisi ile diş dolgusu farklı tedavi protokolleridir. Her dolgu kanal tedavisi gerektirmez fakat kanal tedavisi dolgu ile tamamlanmak zorundadır.
Endodonti, diş kökünün tüm dokuları üzerine çalışan diş hekimliği dalıdır ve kanal tedavisi denince akla gelen bölümdür. Ağrılı çürüklerde çoğu zaman bakteri pulpaya ve sinirler üzerinden diş köklerine kadar ulaşmış olur. İhmal edilmiş ya da fark edilmemiş çürükler, diş kökünde apse ve/veya iltihaplanmaya neden olur. Bu gibi durumlarda dişi kurtarmak için uygulanan tedavinin aşamalarını kısaca şöyle maddeleyebiliriz:
Amalgam ve kompozit dolgu, güncel ve yaygın olarak uygulanan iki dolgu türüdür. Ayrıca İnlay ve Onlay porselen dolgular alternatif dolgu çeşitleri olarak tercih edilebilir.
Gümüş dolgu olarak da bilinen amalgam dolgular yakın zamana kadar diş dolgusunda kullanılan geçerli malzeydi diyebiliriz. Kompozit dolgular çıkmadan önce diş dolgusu yapımında gümüş alaşımlı civa ve bakır içeren amalgam dolgu dışında bir de altın kullanıyordu.
Rengi gri olduğu için sadece arka dişlerde uygulanabilen amalgam dolgular diş rengindeki kompozit dolguların kullanılmaya başlaması ile popülerliğini kaybetmiştir. Cıva içermesi nedeniyle sağlık açısından uygun olmadığına dair tartışma devam etmektedir.
Diş dolgusunda giderek geçerli malzeme haline geldiğini söylemek mümkün. Beyaz renkli kompozit dolgular arka dişlerde de kullanılan son derece güçlü bir malzemedir. Estetik ve tedavi amaçlı olarak kullanılır. Dolgu yapıldıktan sonra ışınla sertleştirilerek daha sağlam ve uzun süre kalıcı hale getirilir.
Maliyeti yüksek ve yapım aşaması daha uzun olduğu için henüz çok tercih edilmiyor olsa da porselen dolgular alternatif olarak değerlendirilebilir. Tıpkı porselen kaplamalarda olduğu gibi porselen dolgular da ölçü alınarak, porselenden üretilir ve dolgu alanına yapıştırılır. Dişle aynı renktedir.
Ön dişlerde herhangi bir dolgu işleminden söz ediyorsak amalgam dolgunun kullanılması zaten söz konusu değildir. Kompozit dolgular hem estetik açıdan hem de cıva içermediği için daha yoğun olarak kullanılıyor diyebilir. Arka dişlerde, daha dayanıklı olduğu için, bazı hekimler amalgam dolguyu tercih edebilir, önerebilir, fakat son karar hasta ile birlikte alınır.
Diş Dolgusu Öncesi
Diş dolgusu tedavisi lokal anestezi uygulanarak yapılır ve işlem tamamlandıktan sonra uyuşukluk bir süre daha devam eder. Bu sürede bir şey yemek içmek, uyuşukluk nedeniyle tehlikelidir. Farkına varmadan yanağınızı dilinizi çiğneyebilir ağız içi dokulara zarar verebilirsiniz. Bu sebeple diş dolgusu öncesi yemek yemiş olmanızda fayda var. Kullandığınız herhangi bir ilaç ya da kronik bir hastalığınız varsa lütfen doktorunuzda paylaşın. Bir gün öncesinde alkol kullanmamış olun.
Diş Dolgusu Sonrası
Kanal tedavisi uygulanmamışsa diş dolgusu sonrası ağrı hiç olmayabilir ya da hafif seyreder. Hassasiyet oluşması beklenen, olası bir durumdur. Bu sebeple diş dolgusu sonrası birkaç gün dikkat edilmesi gereken nemli noktalı şöyle sıralayalım:
Diş dolgusu tedavileri her yaştaki hastaya uygulanabilir. Estetik amaçlı dolgular, dişlerinin görüntüsünden memnun olmayanlar için uygundur. Çürük tedavisi diş kayıplarının önüne geçmek için önemli bir koruyucu diş hekimliği tedavisidir, her yaşta uygulanabilir.
Diş dolgusu tedavisi lokal anestezi altında uygulanır ve işlem sırasında hiçbir ağır hissedilmez. Çürük, diş üzerindeki ölü dokudur fakat diş yüzeyinden kaldırılırken canlı dokuya kadar inilir ve bu bölge daha sonra dolgu malzemesiyle doldurulur. Ağrı olmasa da ufak bir hassasiyet oluşması beklentiler dahilinde normal bir durumdur.
Amalgam dolgulara 10-15 yıl, kompozit dolgulara ise 5-10 yıl gibi bir kullanım ömrü biçilir. Fakat bu süreler ortalama sürelerdir. İyi bakıldığı ve iyi yapıldığı için daha uzun zaman kullanılabilir.
Dişin yapısı, dolgunun ömrünü belirleyen bir başka önemli ölçüttür ki çok kısa sürede düşen dolgular söz konusu olabilmektedir. Hastanın diş ve ağız yapısı, hekimin işçiliği gibi önemli değişkenlere bağlı olarak diş dolgusunun ömrü uzayıp kısalabilir.
Diş dolgusu fiyatları kullanılan malzemeye ve dolgu yapılacak dişe göre değişir. Amalgam dolgu fiyatları daha düşük, kompozit dolgu fiyatları biraz daha pahalıdır. Klinik ve hekim kalitesi diş dolgusunda fiyatı önemli ölçüde etkiler. Oldukça geniş bir fiyat yelpazesi söz konusudur.